Een feilbaar sneeuwvlokje

Terwijl ik deze column schrijf, komt mijn laatste coschap – klinische geriatrie, een aanrader! – bijna ten einde. Weg uit ‘de speeltuin’, waar ik, in de ietwat vileine woorden van een reagerend specialist onder een LinkedIn-berichtje van een tijdje terug, kosteloos mocht ‘glijden, schommelen en wipwappen.’

Maar helaas, coschap is geen speeltuin. Hoezeer ik soms gewild had alleen een beetje rond te dollen, ik speelde hoogstens af en toe verstoppertje als ik geen zin had om op de ok mee te lopen. In een speeltuin leer je vallen, tijdens een coschap zorg je overeind te blijven. Dat maakt de voor mij aanstaande stappen gevoelsmatig groter: het is spannend binnenkort zélf verantwoordelijk te zijn voor fouten die ongetwijfeld gaan komen. Natuurlijk zal er supervisie zijn, maar toch… Ik ben tot nu toe steeds aan potentiële missers ontsnapt. Eigenlijk is dat zonde, want juist fouten zijn nodig om me goed voor te bereiden op de stap van semi naar dokter.

Begrijp me niet verkeerd: ik bedoel niet dat ik beter als ongeleid projectiel door het ziekenhuis had kunnen banjeren. Ik bedoel vooral dat ik nooit gedurfd heb feedback te vragen als het een keertje minder goed ging. Er zou maar een slechte beoordeling aan verbonden worden. Coschap wordt al te gemakkelijk een toneelstukje, waarin we van succesmoment naar succesmoment proberen te schommelen. Zo missen we het meest waardevolle wat een begeleider ons kan geven: eerlijke, kritische feedback en hulp om ons te ontwikkelen tot goede dokters. Geneeskundestudenten, perfectionistisch als we zijn, durven niet te falen, terwijl juist dat soms heel hard nodig is.

‘Coschappen als gesuperviseerde bezigheidstherapie’

Overigens, dat is een breder probleem, las ik laatst in een artikel.¹ Studenten willen op elk terrein uitblinken. ‘Bijna alle studenten ervaren stress, waarvan meer dan 60 procent veel of heel veel. Inmiddels heeft 44 procent van de studenten last van een psychische aandoening.’ Toch worden deze klachten ‘weggezet als problemen van de student zelf.’ Dat sluit aan bij het dedain over geneeskundestudenten wat ik soms hoor, en het idee van coschappen als gesuperviseerde bezigheidstherapie. Het beeld heerst dat de huidige generatie coassistenten niets kan hebben – vooral geen feedback – en alleen maar streeft naar een zo kort mogelijke werkweek, met zo min mogelijk werkdruk.

En weet u, misschien is dat ook wel zo. Misschien ben ik wel een sneeuwvlokje. Misschien word ik wel gelukkiger van meer vrije tijd. Misschien krijg ik liever alleen maar complimentjes. Maar zeg eens eerlijk: wie niet?

Ik denk dat het ons niet verder helpt om nadruk te leggen op deze ‘zwaktes’, en dat we daarmee het gevaar van de groeiende collectieve faalangst niet gaan oplossen. Dan kunnen we beter nadenken over hoe we mij en mijn leeftijdsgenoten leren falen, en ons juist daarmee voor het artsenvak enthousiasmeren, en voor te hoge druk behoeden. Want als er iets is wat ik geleerd heb tijdens mijn laatste coschap, is dat het leuk is om te dokteren. En dat het beter is om je kwetsbaar op te stellen, eerlijke leerdoelen te hebben en af en toe iets doms te zeggen, om dat daarna dan te bespreken met een begeleider die je niet veroordeelt, maar verder wil helpen. Vallen en (zoals ik leer bij de geriatrie) nadien een valanalyse. Dat betaamt denk ik overigens alle artsen. Niet voor niets introduceert een van de geriaters op mijn coschap zich altijd als: ‘ik ben de oudste oudste co.’

Wanneer u dit leest, ben ik uitgespeeld. Dit feilbare sneeuwvlokje gaat verwachtingsvol naar de volgende speeltuin. Ik heb er zin in.

voetnoot

1 Ruben Stift. Geen ambitie, stil verzet. De Groene Amsterdammer. 30 augustus 2023. Te raadplegen via: https://www.groene.nl/artikel/geen-ambitie-stil-verzet