Blog Betül: Allerlei patiënten

Patiënten heb je in allerlei soorten en maten. Zoals patiënten die nagenoeg overal last van hebben, overdrijvende patiënten, patiënten met irreële verwachtingen, enzovoort. Hier zijn drie real life voorbeelden.

‘Alstublieft, hier hebt u een lijst met al mijn klachten. Achter elke klacht staat hoe vaak deze voorkomt.’ Snel scan ik het papiertje. Ik verbaas me enerzijds over de zorgvuldigheid waarmee alle klachten zijn genoteerd, maar anderzijds kan ik niet goed uit de voeten met termen als ‘vaak’, ‘soms’ en ‘altijd’. Ik moet mijn best doen om de ruim twintig in ernst variërende klachten serieus te nemen. Lichte paniek en ongeloof borrelen bij me op. De patiënte maakt een nerveuze en verwachtingsvolle indruk. Ze lijkt me iemand die zich, eh – zeer bewust is van haar lichamelijke ongemakken. Een stemmetje in mijn hoofd zegt dat ik de húlpvraag duidelijk moet krijgen: waar heeft de patiënte het meeste last van? Opgelucht door deze ingeving neem ik voor nu genoegen met het uitvragen van de hoofdklacht. Dat doet de patiënte gelukkig ook.

Pijn is een subjectieve beleving. Soms kan deze beleving echter doorslaan naar overdrijven. Dat gebeurde toen het gejammer van mijn patiënte plots heviger werd omdat zij door de arts-assistente werd gezien in plaats van door mij. De spreekkamer hiernaast kon nu ook meeluisteren. Hoe meer zielen hoe meer vreugd was blijkbaar de overtuiging. De gepijnigde patiënte was duidelijk niet van gisteren, maar dat was de arts-assistente ook niet. Patiënten realiseren zich niet altijd dat hun façade wordt doorzien en dat het er niet aan bijdraagt om serieus genomen te worden. Hoewel haar pijnexpressie doorzichtig is en aanleiding kan geven tot vermaak (of irritatie), is het tegelijkertijd triest dat dit voor de patiënte blijkbaar de enige manier is tot een roep om hulp. Ja, het is een oude dame. En ja, ze woont alleen. Ik voel jegens haar eerder begrip dan irritatie, en herken in haar de perikelen van mijn eigen oma.

‘Ja, maar ik wil een foto!’ ‘Mevrouw, op een foto zullen wij niks vinden. Er is niets mis met uw brein.’ ‘Hoezo? Dat weet je toch niet als je geen foto maakt!’ ‘Mevrouw, u moet mij vertrouwen als ik zeg dat dat geen zin heeft.’ En zo gaat dit nog een tijdje door. Ik ben getuige van een verhit consult waarbij wordt besproken dat er geen aanvullend onderzoek zal worden verricht. De arts heeft meerdere keren uitgelegd waarom het geen zin heeft, maar de patiënte lijkt Oost-Indisch doof. Ik onderdruk een zucht. Terwijl ik mijn gezicht zo neutraal mogelijk probeer te houden, leef ik diep van binnen mee met de arts die het duidelijk erg moeilijk heeft. Ik hoop dat hij ontvankelijk is voor mijn telepathische steunbetuigingen. Hoe meer de arts probeert om geduld op te brengen, hoe meer hij het tegenovergestelde teweegbrengt bij de patiënte. Ze heeft slechts één doel: een ‘foto’. Ze wordt teleurgesteld; licht nasnikkend verlaat ze de spreekkamer.

Het is waar wat ze zeggen: als arts behandel je niet alleen de ziekte, maar ook de mens achter de ziekte.

Betül