Waar blijft de mannenpil?
De anticonceptiekloof is nog steeds een gapend gat
Plaats een reactie
In 2003 schreef Nelly Oudshoorn, hoogleraar gender en technologie aan de Universiteit Twente: ‘De kans dat de mannenpil binnen vijf jaar op de markt komt, is groter dan ooit.1 Inmiddels zijn we twintig jaar verder en blijkt haar uitspraak te optimistisch te zijn geweest. Op dit moment zijn de enige voorbehoedsmiddelen voor mannen namelijk nog steeds het condoom en de vasectomie, terwijl er voor vrouwen wel acht verschillende categorieën van voorbehoedsmiddelen zijn. Het is de hoogste tijd om opnieuw de balans op te maken. Hoe komt het dat anticonceptie met name op vrouwen gericht is? En hoe staat het ervoor met de ontwikkeling van de mannenpil? Wij zochten het voor jullie uit.
Het idee van een mannenpil is eigenlijk net zo oud als het idee van de vrouwenpil. Toen onderzoekers op zoek gingen naar een manier om conceptie te voorkomen, bleek het echter veel gemakkelijker om één eicel per maand te elimineren dan 100 miljoen zaadcellen per dag. Dit leidde tot een focus op onderzoek naar vrouwelijke anticonceptiemethoden. En zo geschiedde: inmiddels zitten zo’n 1,4 miljoen Nederlandse vrouwen aan de hormonale anticonceptie.2
Implantaat
Toch bleef men ook zoeken naar anticonceptie voor mannen. In 1998 nam het farmaceutische bedrijf Organon de mannenpil op in hun onderzoeksprogramma’s.3 Ze bedachten een implantaat in de bovenarm dat progesteron afgeeft. Dit vrouwelijke hormoon zorgt echter voor veel ongemakken waardoor er testosteroninjecties bij moesten worden gegeven. Het middel werkte, maar was te gebruiksonvriendelijk om op de markt te kunnen brengen.
Weinig prioriteit
Een veelbelovend nieuw idee is een hormoonloze pil die ervoor zorgt dat sperma tijdelijk niet kan ‘zwemmen’. De pil schakelt een eiwit uit dat verantwoordelijk is voor de zwemfunctie van de spermacel. Het grote nadeel is dat de pil een uur voor de seks moet worden ingenomen, wat de spontaniteit ervan belemmert. De pil is succesvol getest op muizen en de volgende stap is onderzoek met konijnen. Als ook dit onderzoek succesvol blijkt, kan de pil getest worden op mensen. Het zal dus nog wel even duren totdat deze pillen in de apotheek liggen.
Een heel ander idee is Vasalgel. Hierbij wordt door middel van een injectie in het scrotum gel in de zaadleider gebracht, waardoor de zaadcellen niet meer in de prostaat kunnen komen. Deze methode heeft veel potentie, zeker doordat het niet-hormonaal en omkeerbaar is. De gel kan op elk gewenst moment weggespoeld worden met een tweede injectie. Helaas zijn er ook nadelen. Zo wordt de bereidwilligheid van mannen om vrijwillig een naald in het scrotum te laten zetten niet heel groot geacht. Bovendien produceert het lichaam antistoffen tegen zaadcellen als de zaadleiders geblokkeerd worden. Het is op dit moment nog niet duidelijk of deze antistoffen ook na omkering nog actief blijven.
De farmaceutische industrie lijkt ook niet al te enthousiast om het roer om te gooien. Grote farmaceutische bedrijven verdienen momenteel veel aan de vrouwelijke anticonceptiepil, mannelijke anticonceptie is daarmee dus niet aantrekkelijk voor onderzoek en ontwikkeling. Volgens professor Herjan Coeling Bennink, een gynaecoloog die heeft meegeholpen aan het ontwikkelen van onder meer de Implanon, zou het ongeveer 100 miljoen dollar en tien jaar kosten om een hormonale mannelijke vorm van anticonceptie op de markt te brengen; een onderneming die volgens hem weinig prioriteit heeft bij de farmaceuten.
Bijwerkingen
De bijwerkingen van de orale anticonceptie voor vrouwen zijn de laatste jaren een veelbesproken onderwerp. Stemmingswisselingen, gewichtsveranderingen en doorbraakbloedingen klinken menig pilslikkende vrouw vast bekend in de oren en zijn op z’n zachtst gezegd nogal vervelend. Daarnaast worden ook zeldzamere, doch ernstige bijwerkingen gelinkt aan pilgebruik zoals stollingsstoornissen. Behalve dat vrouwen de fysieke lasten van de pil moeten dragen, voelen ze zich ook al snel verantwoordelijk voor de gevolgen van onveilige seks. Zij zitten hier immers letterlijk en figuurlijk aan vast mochten zij zwanger raken. Daarnaast wordt anticonceptie vanaf 21 jaar niet meer vergoed vanuit de basisverzekering en zijn vrouwen daardoor dus ook financieel verantwoordelijk.
Een ander nadeel van de pil is dat het cyclusstoornissen maskeert, waardoor vruchtbaarheidsproblemen bij vrouwen pas laat boven water komen, vertelt fertiliteitsarts Harjo Verburg van het Leids Universitair Medisch Centrum. Kortom, ondanks de groeiende aandacht voor emancipatie de afgelopen jaren, is de anticonceptiekloof nog steeds een gapend gat. De mannenpil zou kunnen helpen om dit gat te dichten, maar is daar een toekomst voor? Dr. Verburg denkt van wel: ‘Er is een grote groep mannen die de regie in eigen handen wil hebben.’ Er zitten wel voorwaarden aan. Zo moet de mannenpil reversibel zijn en niet te veel bijwerkingen hebben, omdat dit de therapietrouw van mannen zal beïnvloeden, aldus Verburg. Verder onderzoek hiernaar is dus noodzakelijk.
Hoop
Via de Instagram van De Geneeskundestudent vroegen we naar jullie mening over de mannenpil (zie beide figuren). Uit de polls bleek dat 50 van de 81 (62%) mannen bereid waren om de mannenpil te slikken. Vrouwen lijken wat terughoudender: slechts 85 van de 331 (26%) vrouwen gaven aan de man te vertrouwen met anticonceptie. Deze uitkomsten zijn natuurlijk vrij zwart-wit, terwijl de vraag vaak genuanceerder ligt; zo zijn factoren als het hebben van een vaste partner of ervaringen met huidige anticonceptie nu niet meegewogen. Ook is de poll voornamelijk door hoogopgeleide studenten ingevuld, wat geen goede weerspiegeling is van de gehele populatie. Toch lijkt het erop dat mannen wel degelijk bereid zijn om de pil te slikken, dat geeft hoop. Helaas heeft farma nog weinig ambitie om de nieuwe ideeën te realiseren. Zonde, want zonder verandering blijven vrouwen het enige slachtoffer van de nadelen van anticonceptie.
Helaas heeft farma nog weinig ambitie om de nieuwe ideeën te realiseren
Of wij de mannenpil in de toekomst aan onze patiënten kunnen voorschrijven, zal de tijd moeten leren. Tot die tijd blijft de mannenpil nog een hard pill to swallow.
Voetnoten
1 De mannenpil: nu of nooit. Marjan Agerbeek. Trouw. 12 augustus 2003. https://www.trouw.nl/nieuws/de-mannenpil-nu-of-nooit~b38f8636/?referrer=https://www.google.nl/
2 Hormonale anticonceptie: gebruik opnieuw lager. Farmaceutisch weekblad. 18 november 2023. https://www.pw.nl/vaste-rubrieken/sfk/2022/hormonale-anticonceptie-gebruik-opnieuw-lager
3 Anticonceptie voor mannen. F. Kievits. ntvg. 5 augustus 2001. https://www.ntvg.nl/artikelen/anticonceptie-voor-mannen
Lees ook:- Er zijn nog geen reacties
