‘Kankerist’
4 reactiesEen betoog voor menswaardig taalgebruik binnen de geestelijke gezondheidszorg
‘Die moeder is een borderliner’; ‘Oh, die jongen, dat is een echte autist!’
Vergelijkbare termen als de bovenstaande heb ik geregeld gehoord van mijn goedbedoelende collega’s gedurende de jaren die ik intussen gewerkt heb als psycholoog. Maar potverdrie wat doen ze mij pijn!
Allemaal zijn we hulpverleners, allemaal zijn we mensen die hun vak hebben gekozen omdat we iets willen betekenen voor een ander mens. Net zoals de mensen voor wie hulpverleners werken divers van kleur zijn, zo zijn wij dat zelf ook. Van vrijwel alle hulpverleners die ik heb leren kennen denk ik dat zij het beste voorhebben met hun cliënten. Maar waarom blijven wij als hulpverleners dan zo vaak praten over borderliners, ADHD’ers en autisten!? Het lijkt soms net alsof we het DSM-handboek zijn gaan gebruiken als middel om mensen in voor onszelf begrijpelijke, maar versimpelde onmenswaardige hokjes te plaatsen. Natuurlijk weten we allemaal dat het DSM-handboek als functie heeft om het gedrag dat we observeren onder een begrijpelijke noemer te plaatsen. Dat is natuurlijk prima als je zo de best mogelijke hulp kunt inzetten. Het wordt echter heel anders als we het hele zijn van de ander onder een psychiatrische noemer plaatsen. Het is vreemd dat er binnen de geestelijke gezondheidszorg en in de samenleving zo met DSM-terminologie gestrooid lijkt te worden met allesomvattende uitspraken over de medemens. In de medische wereld wordt over iemand met kanker toch ook niet gesproken over een ‘kankerist’?
De wijze waarop wij als hulpverleners over en naar onze cliënten praten beïnvloedt ontegenzeggelijk ons eigen denken en handelen en het beïnvloedt het denken en handelen van de cliënt over zichzelf. Laten we daarom dan ook voorzichtig en menswaardig met onze professionele terminologie omgaan. Laten we een goed voorbeeld voor de samenleving zijn.
J.B.E. Hulshof
GGZ-arts, Wolfheze
Uit eigen ervaring weet ik dat in de GGZ inderdaad vaak een DSM-term als een etiket wordt gebruikt waarmee de mens waarover men spreekt wordt gedegradeerd tot zijn DSM-classificatie. Maar eveneens uit eigen ervaring weet ik dat dit ook buiten de GGZ ...veelvuldig gebeurt. Op een SEH-afdeling: "Er komt straks een vermoedelijke acute appendicitis binnen". Op een afdeling gynaecologie: "Die uterusextirpatie van kamer 6 had gisteravond koorts." Etcetera. Dus laten wij allemaal hiervoor waakzaam zijn.
A.T. Veenema
Verslavingsarts, Sneek
Hoewel ik het volledig eens ben met de inhoud, besef ik me dat we het ook hebben over de diabeet, om maar één te noemen. Sterker nog, patiënten omschrijven zichzelf zo: ‘ik ben diabeet’, in plaats van ‘ik heb diabetes’. Dus blijkbaar blijft het niet... beperkt tot de GGZ. Al ligt daar meteen de stigmatisering op de loer. Om over ‘de verslaafde’, of nog erger ‘junkie’ maar niet te spreken.
A. G?bel
Huisarts
Ik ben het ook hélemaal met je eens. Aan de andere kant moet ik bekennen dat ik me er (heel soms) ook wel eens schuldig aan maak, besef ik nu. Tegelijkertijd voel ik ook dat het nooit kwaad bedoeld is maar meer schertsend, ontladend, mopperend of gew...oon een beetje stoer, zoals je als mens op je domme momenten wel eens zijn kan. Het is een goed voornemen om daar nog eens extra op te letten.
Waar ik overigens - nu we het er toch over hebben - nog meer allergisch voor ben is het gebruik van het woord 'loser'. Als ik iemand dat over een ander hoor zeggen verander ik in een ontvlamde dominee. Alsof de wereld een spel is met winnaars en verliezers. Gribus.
M.D. Oosterhoff
Psychiater, Thesinge
Ik ben het helemaal met je eens. Helaas wordt er regelmatig met weinig respect gesproken over mensen met een psychische aandoening. En dat begint inderdaad al bij spreken van een borderliner i.p.v. iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis.